ONLINE CHALLENGES

Επιμέλεια άρθρου του καθηγητή Πληροφορικής του σχολείου μας, κ. Λεβέντη Λεωνίδα.

Επικίνδυνα διαδικτυακά «παιχνίδια» και online προκλήσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα των χρηστών μονοπωλούν συχνά πυκνά την επικαιρότητα και κατά συνέπεια και το ενδιαφέρον των παιδιών μας.

Εδώ και πολλά χρόνια, τα παιδιά και οι νέοι λαμβάνουν μέρος σε προκλήσεις. Φίλοι ή αντίπαλες ομάδες ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλον να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς για να δείξουν ότι δεν αποφεύγουν τον κίνδυνο ή είναι πολύ αδύναμοι ή φοβισμένοι να το κάνουν. Πριν από την άφιξη του διαδικτύου, η συμμετοχή σε τέτοιες προκλήσεις ήταν θέμα τιμής – εάν κάποιος είχε κληθεί να λάβει μέρος και είχε αρνηθεί, τότε αυτό θα προκαλούσε αρνητική εντύπωση στους συνομηλίκους και σίγουρα στην ομάδα ή στο άτομο που είχε προτείνει την πρόκληση. Οι διαδικτυακές προκλήσεις παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική καθώς το κοινό τώρα είναι δυνητικά τεράστιο και όσοι παίρνουν μέρος σε αυτές κυνηγούν likes και σχόλια. Πλέον όχι μόνο δέχεται κανείς να συμμετάσχει σε μια πρόκληση, αλλά τη βιντεοσκοπεί και κοινοποιεί το βίντεο σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. Γνωρίζουμε από την επιστημονική έρευνα ότι ο προ-μετωπικός φλοιός του εφηβικού εγκεφάλου δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και έτσι οι νέοι δυσκολεύονται να εκτιμήσουν και να διαχειριστούν τον κίνδυνο ή να εξετάσουν ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες αυτού που πρόκειται να κάνουν. Προσελκύονται από τη συγκίνηση, τον κίνδυνο και τον ενθουσιασμό (που συχνά ενθαρρύνονται από τους συνομηλίκους τους) ή την ευκαιρία για μια στιγμή φήμης. Στα αγόρια, αυτό το κομμάτι του εγκεφάλου δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως μέχρι τα 25 έτη και στα κορίτσια μέχρι τα 20 έτη, πράγμα που σημαίνει ότι τους γοητεύουν κάποιες από αυτές τις προκλήσεις χωρίς να υπολογίσουν τα ενδεχόμενα αποτελέσματα και τις συνέπειες.

Επομένως θεώρησα απαραίτητη την ανάρτηση του συγκεκριμένου άρθρου, έτσι ώστε να ενημερωθούν μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί για τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο τάσεις. Η πρώτη που υποστηρίζει ότι θα πρέπει να γίνει ενημέρωση αλλά όχι αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, γιατί έτσι θα εξάψει την περιέργεια των παιδιών και στην ουσία θα «διαφημίσει» ένα γεγονός που ίσως δεν το γνωρίζουν. Και η δεύτερη που θεωρεί ότι πρέπει να δοθούν λεπτομέρειες και να ονομαστούν οι «προκλήσεις», έτσι ώστε τα παιδιά να τις γνωρίζουν και να τις αποφύγουν. Η προσωπική μου θέση συμπλέει με την πρώτη, που είναι και η γραμμή του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου. Παρακάτω δίνονται αναλυτικά οδηγίες και συμβουλές για μαθητές, γονείς, κηδεμόνες και καθηγητές. Κάντε κλικ στην αντίστοιχη ενότητα που σας ενδιαφέρει:

Παιδιά και Έφηβοι: Τι πρέπει να κάνετε

Συμβουλές για γονείς – κηδεμόνες

Συμβουλές για εκπαιδευτικούς

Το BBC δημιούργησε ένα σύντομο βίντεο το οποίο αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματικό όταν συζητάμε τις διαδικτυακές προκλήσεις με τα παιδιά και τους νέους καθώς και τους γονείς και τους δασκάλους. Το βίντεο δείχνει τι συνέβη όταν τρεις YouTubers, οι οποίοι συμμετείχαν σε επώδυνες προκλήσεις στο διαδίκτυο, ήρθαν αντιμέτωποι με μια μητέρα της οποίας το παιδί έχασε τη ζωή του εξαιτίας της συμμετοχής σε μία από αυτές τις προκλήσεις. Το βίντεο παρέχει μια ισχυρή και χρήσιμη ενημέρωση για τους πιθανούς κινδύνους, αλλά και τα κίνητρα μερικών από τους YouTubers που προωθούν τέτοιου είδους προκλήσεις. Μπορείτε να βάλετε Ελληνικούς υπότιτλους στο βίντεο.

Υπάρχουν λοιπόν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι διαδικτυακές προκλήσεις αποδεικνύονται τόσο ελκυστικές για τα παιδιά και τους νέους και ορισμένοι εξηγούνται λεπτομερέστερα στον παρακάτω οδηγό :

Οδηγός βέλτιστων πρακτικών

Παρουσίαση για τις προκλήσεις στο διαδίκτυο

ΠΗΓΕΣ :

saferinternet4kids.gr

cybersafety.cy

cyprustimes.com

ellinikahoaxes.gr

ΨΕΥΔΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

• 

• 

Οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) είναι ιστορίες οι οποίες παρουσιάζονται κυρίως ως δημοσιογραφικές, είναι όμως κατασκευασμένες εσκεμμένα για να εξυπηρετήσουν κάποιο σκοπό. Οι ψευδείς ειδήσεις μπορούν να περιέχονται σε ψηφιακό ή έντυπο περιεχόμενο. Επίσης, μπορεί να λάβουν τη μορφή ολόκληρων ιστοσελίδων που έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζουν με αξιόπιστα ειδησεογραφικά sites. Ο σκοπός των «ψευδών ειδήσεων» είναι είτε εμπορικός όπως η προώθηση ενός προϊόντος ή η δημιουργία κίνησης (traffic) προς μία ιστοσελίδα (clickbait), είτε πολιτικός ( παραπληροφόρηση – διαμόρφωση κοινής γνώμης ).Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν ολοένα και αυξανόμενο παρεμβατικό ρόλο στην καθημερινότητά μας κατά συνέπεια η αξιολόγηση των ειδήσεων που προβάλλουν αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία.

Αναπτύξτε κριτική σκέψη και εμπιστευθείτε το ένστικτο και τη λογική σας. Αν κάτι σας φαίνεται απίστευτο, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι ψέμα ή να περιέχει μεγάλες ανακρίβειες.

Πως να καταλάβετε αν μια ανάρτηση είναι ψευδής;

• Αν το κείμενο σας προτρέπει να το αναπαράγεται αυτό θα πρέπει να σας υποψιάσει.
• Αν έχει μη λειτουργικά – ενεργά λινκ.
• Υπερβολικοί τίτλοι ή τίτλοι που δεν έχουν σχέση με το κείμενο της ανάρτησης.
• Όσο πιο απίστευτοι ισχυρισμοί υπάρχουν σε ένα κείμενο, τόσο πιο ατράνταχτες αποδείξεις και στοιχεία θα πρέπει να το συνοδεύουν.
• Αν το κείμενο συνοδεύεται από φωτογραφίες άσχετες με το θέμα, ή αν το θέμα της ανάρτησης, είναι η φωτογραφία/ες και αυτή/ες έχουν κακή ανάλυση είναι μια ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά.
• Αν το κείμενο είναι προϊόν αυτόματης μετάφρασης.
• Αν δεν υπάρχει συντάκτης.
• Αν στο κείμενο υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη είναι μια ακόμη ένδειξη.
• Αν αντί για ημερομηνία το κείμενο μας δίνει το χρόνο της ιστορίας που περιγράφει με λέξεις, όπως χθες, προχθές, την προηγούμενη βδομάδα κτλ.

PHISHING – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΨΑΡΕΜΑ

Με τον όρο ηλεκτρονικό ψάρεμα (phishing) περιγράφεται η προσπάθεια που καταβάλλει κάποιος όταν με διάφορους τρόπους προσπαθεί να αποσπάσει από εσένα προσωπικά σου στοιχεία στο διαδίκτυο. Συνήθως γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) και ο πραγματικός αποστολέας δεν είναι αυτός που φαίνεται. Για παράδειγμα μπορεί να λάβεις ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από μια ιστοσελίδα που χρησιμοποιείς και μέσω του οποίου να σου ζητάνε να δώσεις κάποια προσωπικά σου στοιχεία για λόγους ασφαλείας ή να λάβεις ένα μήνυμα που να υποστηρίζει ότι κέρδισες ένα σημαντικό ποσό και να σε προτρέπει να δώσεις τα προσωπικά σου στοιχεία για να λάβεις τα χρήματα.
Ένας άλλος τρόπος να σου αποσπάσουν προσωπικά στοιχεία είναι να σου ζητήσουν να πατήσεις σε κάποιο σύνδεσμο ο οποίος όμως στην πραγματικότητα δεν είναι αθώος και με αυτό τον τρόπο γίνεται εγκατάσταση κακόβουλου ή κατασκοπευτικού λογισμικού στον υπολογιστή σου.
Η επιτυχία της μεθόδου είναι μεγάλη. Σε πρόσφατο πείραμα που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 70% όσων έλαβαν το εξατομικευμένο μήνυμα πάτησε στο σύνδεσμο που περιλαμβανόταν σε αυτό και συμπλήρωσε τα στοιχεία του στην ιστοσελίδα υποκλοπής δεδομένων.

Συμβουλές για να παραμείνεις ασφαλής

• Μην απαντάς ΠΟΤΕ σε ύποπτα email. Καμία σοβαρή υπηρεσία δε θα σου ζητήσει διαδικτυακή ενημέρωση για ευαίσθητα προσωπικά σου δεδομένα, και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να έχεις κερδίσει το οτιδήποτε χωρίς να έχεις πρώτα παίξει…
• Μην “πατάς” ποτέ πάνω σε «ύποπτα» link. Είναι προτιμότερο να ανοίξεις τον ιστότοπο σε κάποιο άλλο παράθυρο αντί να πατήσεις απευθείας τον σύνδεσμο που περιέχεται στο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• Προστάτευσε τον υπολογιστή σου από κακόβουλο λογισμικό Κάνε τακτικές ενημερώσεις του λειτουργικού συστήματος και χρησιμοποίησε προγράμματα προστασίας από ιούς και άλλο κακόβουλο λογισμικό (antivirus, antispam, antispyware).
• Όταν εισάγετε προσωπικά σας δεδομένα σε φόρμα κάποιας ιστοσελίδας, να προσέχετε στη γραμμή διευθύνσεως του browser να εμφανίζεται πάντοτε το πράσινο https αντί του http.
• Εμπιστεύσου το ένστικτό σου Αν δεν είσαι σίγουρος για την ασφάλεια μιας ιστοσελίδας ή δεν νιώθεις άνετα με τον τρόπο που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν τα προσωπικά σου δεδομένα, προτίμησε κάποια άλλη.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Η ευγένεια και ο αλληλοσεβασμός βοηθούν στην αποδοτική αλληλεπίδραση των ανθρώπων εντός και εκτός διαδικτύου. Ο κώδικας δεοντολογικής συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο (στη διεθνή βιβλιογραφία: netiquette) είναι το σύνολο των κανόνων που ορίζουν την αποδεκτή συμπεριφορά μεταξύ δύο ή περισσότερων χρηστών του διαδικτύου κατά την ηλεκτρονική τους επικοινωνία.

Οι πραγματικοί άνθρωποι έχουν προτεραιότητα. Τίποτα δεν είναι πιο ενοχλητικό από το να προσπαθείς να έχεις μια συζήτηση με κάποιον που ενδιαφέρεται περισσότερο για το κινητό ή τον υπολογιστή του. Όταν είστε με κάποιο άτομο, μην απαντάτε στο κινητό σας τηλέφωνο, εκτός αν πρόκειται να πείτε στο άτομο που βρίσκεται στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ότι θα το καλέσετε πίσω. Αν περιμένετε μια σημαντική κλήση ή ένα email, ενημερώστε το άτομο που είναι μαζί σας ώστε να το γνωρίζει εκ των προτέρων και ζητήστε συγνώμη για τη λήψη της κλήσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην περίπτωση που το άτομο με το οποίο βρίσκεστε είναι ο φίλος, ο σύντροφος ή το παιδί σας. Ο συνεχής έλεγχος του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, του τηλεφωνητή σας ή των κοινωνικών δικτύων ενώ βρίσκεστε μαζί τους τους δίνει το μήνυμα ότι δεν ενδιαφέρεστε για αυτούς. Και είναι εξαιρετικά ενοχλητικό να είσαι με κάποιον που έχει μια συζήτηση στην οποία δε μπορείς να συμμετέχεις. Αυτό ισχύει και για τους δημόσιους χώρους, όπως εστιατόρια, δημόσια συγκοινωνία, καταστήματα, ανελκυστήρες και βιβλιοθήκες.

Σεβαστείτε την ιδιωτικότητα των άλλων χρηστών. Μη διαβιβάζετε τις πληροφορίες που σας αποστέλλονται χωρίς να ρωτήσετε πρώτα τον αποστολέα. Το ίδιο ισχύει και για τη δημοσίευση ή την αποστολή φωτογραφιών ή βίντεο που περιλαμβάνουν άλλα άτομα. Και θυμηθείτε, αν προσθέσετε ετικέτες σε άτομα στο Facebook, οι άλλοι χρήστες μπορεί να έχουν πρόσβαση στις εικόνες αυτών των ανθρώπων, εκτός αν έχουν προσαρμόσει τις ρυθμίσεις απορρήτου τους.

Αποφύγετε τα υβριστικά σχόλια. Μπορείτε να εκφράσετε την έντονη διαφωνία σας με αυτό που λέει κάποιος, αλλά μην χρησιμοποιείτε υβριστικά επίθετα ή τον απειλείτε με προσωπική βία.

Μην κάνετε spam. Δηλαδή, μην δημοσιεύετε επανειλημμένα την ίδια διαφήμιση για προϊόντα ή υπηρεσίες. Οι περισσότεροι ιστότοποι έχουν αυστηρούς και συγκεκριμένους κανόνες σχετικά με το ποιος επιτρέπεται να δημοσιεύει διαφημίσεις και τι είδους διαφημίσεις είναι.

Να γράφετε με σαφή και συνοπτικό τρόπο. Σε έναν ιστότοπο που έχει πολλούς χρήστες από διάφορες ηλικιακές ομάδες ή εθνικότητες, αποφύγετε να χρησιμοποιείτε αργκό που ίσως δεν καταλαβαίνουν.

Θυμηθείτε ότι οι αναρτήσεις σας είναι δημόσιες. Μπορούν να διαβαστούν από τον σύντροφό σας, τα παιδιά σας, τους γονείς σας ή τον εργοδότη σας. Αν δεν θα κάνατε κάτι δημόσια, μην το κάνετε στο διαδίκτυο.

Μην κάνετε αποκλεισμούς στο κοινό σας. Αν έχετε ένα προσωπικό αστείο να μοιραστείτε με ένα άλλο άτομο ή ένα μικρό αριθμό ατόμων σε μια μεγαλύτερη διαδικτυακή ομάδα, στείλτε τους ένα προσωπικό μήνυμα. Μην κάνετε όλους τους άλλους να αισθάνονται αποκομμένοι.

Μην κάνετε προσθήκη σε φίλους και μετά τους διαγράφετε, γιατί μπορεί να είναι προσβλητικό για κάποιον. Σκεφθείτε πριν προσθέσετε ή αποδεχτείτε την πρόσκλησή φίλου. Αν δεν θέλετε να μείνετε σε επαφή μαζί τους, μην τους προσθέσετε. Αν θέλετε να είστε σε επαφή για επαγγελματικούς λόγους, πείτε τους ότι χρησιμοποιείτε το Facebook για στενές προσωπικές φιλίες και συνδέστε τους στο LinkedIn ή σε άλλο επαγγελματικό δικτυακό τόπο για πιο απομακρυσμένες επαφές.

Ελέγξτε αν τα γεγονότα ισχύουν πριν κοινοποιήσετε μια είδηση. Αναπτύξτε κριτική σκέψη και εμπιστευθείτε το ένστικτο και τη λογική σας. Αν κάτι σας φαίνεται απίστευτο, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι ψέμα ή να περιέχει μεγάλες ανακρίβειες.

Μην δημοσιεύετε υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα στο οποίο δεν είστε κάτοχοι των δικαιωμάτων. Οι ιστότοποι διαφέρουν ως προς το πόσο αυστηροί είναι.

Πηγή : saferinternet4kids.gr